We doen het allemaal. Beelden zo vastzetten, dat er geen beweging meer in te krijgen is. Niet door onszelf en niet door anderen. Het worden absolute waarheden. Als anderen zeggen dat zo’n beeld niet klopt, geloven we ze niet. Vrijdag nog, sprak ik een mevrouw die er van overtuigd was dat het egoïstisch is om ‘nee’ te zeggen. Ze was er niet vanaf te brengen.

Kinderen doen dat, zulke zwart/wit beelden creëren, onder andere in de fase dat ze nog geen besef van tijd hebben. Ze kunnen zich nog niet voorstellen, dat dat wat nu is, kan veranderen. Bijvoorbeeld als ze denken dat hun moeder weg is. Ze zijn ontroostbaar, omdat ze nog niet weten dat ze weer terug zal komen. Het beeld van het hier en nu, en het gevoel dat daarbij hoort, worden absolute beelden.

Soms blijven die oude absolute beelden in ons bestaan, ook als we allang geen kind meer zijn. Ze beïnvloeden ons nog in het heden, vaak zonder dat we er erg in hebben. De kunst is om zo’n beeld als het ware bij z’n staart te pakken, en het te doorbreken.

Zodra je er een te pakken hebt, leg je er een nieuw beeld naast, dat net zo waar is, of misschien zelfs wel meer waar. Dat werkt ook zo met oude beelden die je hebt over jezelf. Bij elk beeld dat om jezelf draait, is het bijvoorbeeld interessant om je af te vragen; hoe zit de ander erin? Daarmee creëer je ruimte voor een nieuw perspectief. Voor de voornoemde mevrouw zou dat natuurlijk een interessante vraag zijn. Vindt die ander het ook echt egoïstisch als je ‘nee’ zegt?

Nog 5 tips om je oude beelden los te maken en met nieuwe ogen te kijken:

• Zoom uit. Vaak zitten we er veel te dicht op. Door uit te zoomen kun je van een afstand kijken, wat letterlijk en figuurlijk een ander perspectief oplevert en meer context biedt.
• Zoek een andere omgeving op. Zo gingen wij in het voorjaar een weekendje naar Leuven, en door de andere taal, andere winkels/merken en de andere sfeer kwamen we op nieuwe ideeën en zagen we nieuwe invalshoeken voor oude problemen.
• Praat met mensen die anders kijken dan jij, en luister goed naar wat ze zeggen. Welke aannames doen ze niet, die jij wel doet? Welke aannames doen ze wel, die jij niet doet?
• Verdiep je in de levens van kunstenaars die je aanspreken. Ik keek bijvoorbeeld naar de serie ‘Krabbé zoekt Gauguin’. Kunstenaars benaderen de wereld vaak anders dan wij. Daar is inspiratie uit te halen. Welke beelden en interpretaties hebben zij, en hoe verschillen die van van die van jou?
• Maak er een gewoonte van om jezelf te ‘betrappen’ op beelden die je vastzet. Hoe stelliger je je gedraagt, hoe groter de kans dat je met een vastgezet beeld te maken hebt. Google op je overtuigingen of vraag eens rond. Grote kans dat je erachter komt dat iets wat je echt dacht dat waar was (zo namen wij bijvoorbeeld aan dat onze tweedehands auto’s moeilijk kwijt te raken zouden zijn toen we leaseauto’s kregen) helemaal anders blijkt te liggen (het was een kwestie van een garage binnenlopen, en we waren de auto’s kwijt voor een hele redelijke prijs. In minder dan een half uur geregeld).